Fodmap Diyeti Nedir

Fodmap Diyeti Nedir

Fodmap, az emilen karbonhidrat türlerini tanımlayan bir terimdir. Bu grubun içinde Fermente Oligosakkaritler (FOS, GOS), Disakkaritler (fruktan, rafinoz, inülin), Monosakkaritler (laktoz) ve Poliyoller (sükroz, fruktoz, sorbitol, mannitol, maltitol) yer alır. Bu kısa zincirli karbonhidratlar, bağırsakta su çekerek ozmotik etki yapar ve kolonda hidrojen gazı üretimini artırabilir. Yüksek FODMAP içeren yiyeceklerin aşırı tüketimi, sindirimin zorlanması veya emilimde zayıflık sonucunda, bağırsaktaki bakteriler tarafından fermente edilir. Bu süreç sonucunda acı, gaz, karın ağrısı, kramp ve şişkinlik gibi sindirim sorunları ortaya çıkabilir.

Dört Fodmap grubunun temel diyet kaynakları şu şekildedir:

• Oligosakkaritler: Bu grubun başlıca kaynakları arasında buğday, çavdar gibi tahıllar, baklagiller ile sarımsak ve soğan gibi sebzeler bulunur.
• Disakkaritler: Süt, yoğurt ve süzme peynir gibi ürünler bu kategoriye girer. Bu besinlerdeki ana karbonhidrat laktozdur.
• Monosakkaritler: İncir, mango gibi çeşitli meyveler ile bal ve agave nektarı gibi tatlandırıcılar bu gruptadır. Fruktoz, bu gıdalardaki öncelikli karbonhidrattır.
• Polioller: Böğürtlen, liçi gibi bazı meyve ve sebzeler ile düşük kalorili tatlandırıcılar içeren şekersiz sakızlar bu kategoriye dahildir.

Kimler Fodmad Diyeti Uygulayabilir?

Düşük Fodmap diyeti herkese uygun bir yaklaşım değildir. Bu diyet özellikle İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) teşhisi konmuş kişiler için önerilir. Araştırmalar, IBS olmayan bireylerde bu diyetin yarardan ziyade zarar verebileceğini göstermektedir, çünkü birçok Fodmap bileşeni prebiyotik özellikler taşır ve bu da yararlı bağırsak bakterilerinin büyümesine yardımcı olur. Eğer IBS gibi kronik bağırsak sorunları yaşıyorsanız ve alkol, kafein, baharatlı yiyecekler gibi diğer yaygın tetikleyicilerin azaltılması semptomlarınızı iyileştirmeye yetmiyorsa, düşük Fodmap diyetini uygulamak uygun olabilir.

• Posa Alımı

• Bağırsak Mikrobiyotası

Düşük Fodmap diyeti, bağırsak mikrobiyotası üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu diyet, kısa zincirli yağ asitlerinin üretimini azaltabilir ve bağırsakta yararlı bifidobakteri sayısını düşürebilir. Ancak, İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) semptomlarının hafifletilmesinde bu diyetin etkili olduğu görülmüştür. Kısa zincirli yağ asitleri, kolon kanseri riskini azaltma potansiyeline sahiptir. İnülin, fruktooligosakkaritler ve galaktooligosakkaritler gibi bileşenlerle zenginleştirilmiş diyetlerin, bifidobakterileri destekleyerek zararlı bakteri türleri olan Bacteroides, Escherichia coli ve Clostridium'un sayısını azaltıcı prebiyotik etkileri olabileceği bilinmektedir. IBS'li kişilerde genellikle bifidobakteri konsantrasyonu düşüktür, bu yüzden Fodmap içeren besinlerin diyetlerde artırılması yararlı olabilir. Düşük Fodmap diyetinin uzun vadeli etkileri tam olarak incelenmemiştir; ancak, diyetle yapılan diğer değişikliklerle birkaç ay içinde bağırsak mikrobiyotasının normale dönebileceği öngörülmektedir.

Düşük Fodmap diyeti, bazı temel besin öğeleri açısından yetersiz olabilir. Özellikle Fodmap içeriği yüksek olan karnabahar, soğan, sarımsak gibi sebzeler ile böğürtlen gibi meyvelerde bulunan doğal antioksidanlar olan fenolik asitler, antosiyaninler, flavonoidler, karotenoidler ve C vitamini gibi önemli besin öğeleri diyetten eksik kalabilir. Bu, bireylerde mineral ve vitamin eksikliklerine yol açabilir ve aynı zamanda azalan posa alımı nedeniyle kabızlık gibi sindirim sorunlarının artmasına neden olabilir. Bu nedenle, uzun süreli düşük Fodmap diyeti uygulayan kişilerin besin takviyeleri kullanarak muhtemel eksiklikleri önlemesi önerilir.

Fodmap diyeti, detaylı bir uyum ve kişisel tolerans gözlemleri gerektiren bir süreçtir. Bu diyeti uygularken, kişinin besinlere olan toleransını izleyerek, ona özel bir diyet planı oluşturulmalıdır. Diyet, gıda katkı maddeleri, kafein, yağ içeriği, öğün büyüklüğü ve öğünlerin zamanlaması gibi faktörlere dikkat edilerek, semptomları tetikleyebilecek unsurları dikkate almalıdır. Ayrıca, kişinin besin pişirme teknikleri ve yaşam tarzı da diyet planını şekillendirmede etkili olabilir. İlk adım olarak, bireyin mevcut Fodmap tüketim miktarını belirlemek ve tükettiği besinlerin miktarını niceliksel olarak anlamak kritik önem taşır. Eğer bir birey yüksek Fodmap içerikli besinler tüketmesine rağmen IBS semptomları hafif ise, düşük düzeyde kısıtlamalar önerilebilir. Fodmap içeren besinlerin diyet planına yeniden eklenmesi sürecinde, her bir gıdanın bireyin sistemine etkisi birkaç gün boyunca tek tek değerlendirilerek, tolerans seviyesi anlaşılmalıdır. Bu, besin alternatiflerinin etkin bir şekilde entegre edilmesi için önemlidir.

Dyt. Sultan Begüm Arslan